Thuis

De kleine kamado is screaming hot. De frituurpan staat aan voor de frietjes en de salade is uit de koelkast getoverd. We zijn thuis. Braadworst met currysaus en salade. De computers en telefoons verbonden met de wifi zodat de foto’s worden geupdate. Pa en ma voor een biertje en een glaasje wijn.

De tuin ligt er mooi bij. Precies zoals ik het bedacht had. Het gras komt erdoor. Morgen maar eens het zwembad opbouwen. De bus wassen. De boel opruimen. Nog een poortje lassen als element in de tuin. Papa heeft ijzer gehaald.

Sven en Anna en Caine zijn nog op Freshtival. Maandag zijn we samen. Allemaal met onze eigen kater. Overleg over de verhuizing, over school, over de sport. Business as usual.

Het was een week om nooit te vergeten. 

En dan? De volgende keer? Zweden? Frankrijk? 

De tijd zal het leren. We moeten rijden……….

De laatste

Uiteindelijk komt die dag altijd. De laatste. De laatste voordat we naar huis rijden. Niet anders dan anders. Koffie, ontbijt, en dan gaan we voor de laatste keer de bossen en de bergen in. In de Ardennen heten de heuvel, bergen. Best steil.

De planning is om 10 kilometer te gaan met 360 hoogtemeters.

Komoot is vandaag weer onze gids. Prima appje.

In het dorp gaan we direct na de winkel met ijs en milkshakes rechts. Een smal gangetje tussen 2 huizen. Langs achtertuinen en dan steil omhoog. Wat een klim. Eenmaal boven kijken we op 400 meter hoogte uit over Bohan. Of heet het hier Vresse sur Semois? Belgen…..

We gaan omlaag en komen aan de grens bij Frankrijk. Daarna weer omhoog, opnieuw tot ruim 370 meter en dan over een pad naar beneden. Naar Bohan. We zijn ruim 2,5 uur onderweg. Maar de beentjes zijn goed vandaag.

De rest van de middag besteden we op de camping. Het is onderhand druk geworden. Camping vol, terras vol, dorpje vol. Pinksteren.

We eten bij de pizzeria aan de brug. Heerlijk eten maar de bediening is wel een beetje een chaos.

Tot slot een beetje opruimen. Het zit er bijna op.

Er zijn veel deuren opnieuw open gegaan deze vakantie. De Eifel, Belgie, Frankrijk. Zon. Heel lekker eten. Goeie supermarkten. Andere sferen.

Het was een groot succes. We komen hier weer. Iets zuidelijker dan Idre en Fjällnäss……..

Ardennen

Over de frisgroene beboste heuvels van de Ardennen staat de zon al flink te schijnen. Als ik de zonwering opzij schuif verblindt het licht mijn ogen. We hebben weer wat langer gelegen. Het was een behaaglijke nacht met het dakluik open. De ochtend routine kan beginnen.

De Delhaize Proxy op een kleine 200 meter biedt een waanzinnig aanbod voor de omvang van deze winkel. Kleiner dan de Aldi in Almelo. Maar ze hebben letterlijk alles.

Ik koop brood. Potdomme, de croissants zijn al op! Dan maar wat harde broodjes en een baguette. Ik loop langs de rekken met bier. Veel bekends maar als ik Rodenbach Grand Cru zie staan kan ik niet anders dan die meenemen. Lekker om naar uit te kijken vandaag.

Er is ook hagelslag. Mijn lief had dat gemist deze week. Ook in het mandje. Afrekenen, in de fietstas en op weg naar de bus. Koffie zetten, tafel dekken, ff poepen en dan lekker ontbijt.

Er is geen planning vandaag maar niks doen zit niet in onze aard. We pakken de fiets naar Frankrijk. Een kleine 7 kilometer. Langs wat verdwaalde metaal industrie waar zo nu en dan een angstaanjagende bonk uit de hallen klinkt. Zal straks eens opzoeken wat ze hier maken.

In Les Haute Rivieres lummelen we wat rond. Zo’n typisch Frans dorpje waar we gisteren ook doorheen zijn gereden onderweg hier naartoe. Een kerkhof, wat winkeltjes, de onvermijdelijke boulanger en wat cafés aan het dorpsplein met hotel de Ville.

We fietsen terug, gedeeltelijk over een gloednieuw fietspad door de bossen. Op de camping is er lunch. Aardappelpuree uit een Duits potje.

In de middag wandelen we op goed geluk een eind uit het dorp. We slagen erin om een rondje te maken. Gelukt(t). Omhoog en omlaag. Uiteindelijk weer het zweet op de rug. De varens in het bos zijn hier al duidelijk verder dan in de Eifel. Hier wuiven de gelede bladeren al over de bodem van het bos. In de Eifel stonden slechts knoppen, krap boven de grond. Schijnt wel dat je ze in dat stadium kunt eten. Maar een keer goed uitzoeken.

Hapjes bij de bus en een goed glas wijn. Dat is hier vrij eenvoudig te vinden. Het zonnetje doet nog steeds zijn best. Maar het is niet te warm. Heerlijk.

Nog even een flink rondje met de hond langs de Semois. Vissen, ganzen, zwanen en eenden kijken.

Het diner genieten we bij Chez Maria. Allebei een pizza, een speciaal biertje, een Diekirch en een cola voor 33 euro.

Als de wind was gaan liggen hadden we nog lang buiten gezeten. 

Bohan

Vandaag laten we Verdun en tegelijkertijd Frankrijk achter ons. We gaan naar Bohan in Belgie. De Ardennen. Maar niet nadat we nog even ontbijten met een baguette en 2 croissants van de camping. Ook nog even langs de E. Leclerc voor rillettes, worst, Comté, pasta, biére, vin blanc de Gasconge en uiteraard wat paté en croute. Dat is ons goed bevallen in Frankrijk. Die enorme keuze aan goeie en lekkere producten.

Ik heb de navi weer op “vermijd tolwegen” staan. De route gaat via de Maasvallei richting het Noorden. Omhoog en omlaag slingeren we door het Franse land. We passeren dorpjes die lijken te slapen en ook hier is de oorlog nog present. Grafvelden en village detruit, vernietigde dorpen.

De zon staat hoog aan de hemel en eenmaal in Sedan gaan we dwars door deze provinciestad. Druk, druk, druk. Elk zebrapad is een obstakel elke bocht brengt een verrassing. Uiteindelijk verlaten we deze prachtige stad en worden de wegen steeds smaller. Een tractor belemmerd ons vrije doorgang. Te smal om in te halen. Pippi moet nog plassen, zo vlak voor de camping. Op 14 kilometer zetten we de bus in het bos en hebben we even pauze.

Ook die laatste kilometers zijn smal. In Bohan vinden we de camping vrij simpel. We hebben een mooie plek niet ver van het water, de Semois.

In de lentezon eten we stokbrood met de lekkernijen van de Leclerc.

We gaan wandelen. Komoot heeft een route van 7 kilometer. Het duurt in totaal bijna 2 uur. 

Pasta en bier zijn ons deel in de avond. Het koelt af. De wind gaat te langzaam liggen. We kruipen in de bus. We lezen en schrijven wat.

We zijn in het derde land van deze week. Belgie.

Foto’s komen later. Zoals in Zweden is het internet op de camping in Duitsland, Frankrijk en Belgie, vrij crappie.

Le Citadelle

De afgelopen dagen hebben we veel gezien en gedaan. Vandaag slapen we uit. We hebben nog maar 1 bestemming en dat is een bezoek aan de Citadelle. Het vroegere logistieke bolwerk in de jaren 1914-1918.

De Citadelle is al veel eerder gebouwd. Dit gaat terug naar de jaren 1550. Telkens vanwege de strategische ligging van Verdun.

Het is een enorm ondergronds fort geworden. Soldaten konden hier bijkomen van een tijd aan het front. Er was een ziekenboeg, slaapzalen, een bakkerij, een theater. 

We ontbijten met stokbrood en koffie. En dan vertrekken we richting de Citadelle. Pippi blijft even in de bus.

Eenmaal aangekomen twijfelen we toch. Er wordt warme kleding aangeraden. Het is binnen tussen de 5 en 10 graden. Renate draagt een t-shirt, vest en jas. Die laatste heb ik niet aan. De tour bestaat uit een film, een rondje door de Citadelle met een karretje en een VR-bril op en een expositie.

We gaan. We zullen wel niet bevriezen. Eenmaal binnen verkeren we al snel in de duisternis en in de kou. We kijken een film en vervolgen onze weg door lange gangen naar het karretje. In de tunnels zie je door de VR-bril hoe het er vroeger aan toe ging. Je kruipt in de huid van een soldaat die net van het front is teruggekeerd. Zijn maten zijn er nog. 1 is gewond en zal verzorgt worden en terugkeren naar huis. Voor de mannen een tijdelijke onderbreking van de bommen, de loopgraven, de ratten, het slaapgebrek, de kou, de honger en de angst van het leven in de frontlinie.

We bezoeken virtueel de bakkerij, de munitiekamer en zijn getuigen van 2 belangrijke gebeurtenissen.

Het uitreiken van de eremedailles van de verschillende landen aan de stad Verdun en het uitkiezen van de kist met de onbekende soldaat die onder de Arc de Triomphe begraven zal worden. Uit 8 kisten word hij uitverkoren.

Weer door de koude tunnels en uiteindelijk gaan de mannen weer naar het front en wij naar de uitgang. Het is echt wel een belevenis. Enig minpuntje, het geluid van de headset staat onverdraaglijk hard. Maar goed, daar heb je vingers voor, in de oren.

We lopen door de tunnels naar buiten en pakken de fiets naar de supermarkt.

We hebben een luxe lunch met rillettes, stokbrood, kaas, sardines, roquefort en pate en croute.

In de middag ruimen we wat op, doen we de afwas en gaan we lekker douchen. Ik loop nog een half uur met de hond door de velden, tussen de koeien.

We eten lekker in de brasserie bij de camping. Renate een omelet met ratatouille en ik een steak haché met ei en patat.

Verdun

Ik ga u een verhaaltje vertellen over Verdun. Want de verdient Verdun.

In de planning naar deze vakantie toe, had ik een boekje over Verdun geleend van een goeie vriendin. Ik heb het verslonden maar wist nog steeds niet wat ons te wachten stond. De kaartjes ontbraken en ik ben gek op kaartjes. En plattegronden. Daarnaast zegt de Eerste Wereldoorlog me niet zoveel.

Ons ontbijt bestaat uit 2 croissants en een baguette van het campingwinkeltje.

Al vroeg trekken we erop uit in de hoop wat aan te treffen in de stad. Bordjes, aanwijzers, nou ja. We zijn op de fiets, met hondenkar. We trekken verder de stad in langs de Maaskade en fietsen dan langs de VVV. Even naar binnen dan maar voor een kaartje. De allervriendelijkste dame verstaat echter geen Engels en verontschuldigd zich. Ik haspel wat in het Frans en dan begrijpen we elkaar. Ze pakt een kaartje en kruist de bezienswaardigheden aan.

10 minuten met de auto. Maar we zijn op de fiets. Dat kan maar met de auto is beter. Oké. Googlemaps aangeslingerd, telefoon op het stuur en dan volgt een fietsrit door het drukke Franse verkeer. Auto’s, scooters, vrachtwagens, toeteren. Stoep op, stoep af. Bij de grote weg slaan we een woonwijk in en daar gaan we omhoog. Steil omhoog. Ik trap me gek. Zelfs elektrisch. Eenmaal boven komen we tussen de velden waar ook hier het graan kniehoog staat te wuiven. We dalen af op een grindpad en komen weer op het asfalt. Onderweg worden we gebombardeerd met naambordjes en aanwijzingen naar bezienswaardigheden en overblijfselen uit vervlogen tijden. 

De weg gaat weer steil omhoog. Het begint een behoorlijke workout te worden. Het zweet loopt me over de rug. Nog 4 kilometer.

Rechts van ons “Le quatre cheminees”, de vier schoorstenen. Een belangrijk onderdeel van de verdedigingslinie hier. Inclusief voormalig munitie depot in een bunker in de berm.

Moe gestreden komen we boven bij “Oussuaire de Douaumont”. De grootste Franse begraafplaats hier. Ruim 15000 witte kruizen voor geïdentificeerde Franse soldaten en 592 stenen graftekens voor de gesneuvelde moslims. Die staan iets schuin, exact naar het oosten. Er zijn herdenkingstekens voor de Israëlieten en Amerikanen. Soldaten uit Algerije, Marokko, Martinique en Guadeloupe. Kerels van 19 tot 24 jaar. Wat een puinhoop maken we er soms van.

We vervolgen onze weg naar “Le Tranchee de Baïonettes”. Loopgraven die gebombardeerd zijn en waarin soldaten levend zijn begraven. Waarna de bajonetten nog net boven het zand uitsteken. 

Door naar het verwoeste fort van Douaumont. De bomkraters nog vers in het landschap. Staal, beton, prikkeldraad, uitkijktorens en kanonnen. Nu overgroeid met gras zo groen als de lente zelf.

Via het platgebombardeerde stadje “Fleury devant Douaumont” komen we weer in Verdun. In Fleury zijn er slechts nog herinneringen aan waar wat stond. Hier een boerderij, daar de kerk en verderop de plaatselijke loodgieter. Toen de Duitsers Fort du Douaumont hadden veroverd was Fleury het volgende doelwit. Met de grond gelijk. Letterlijk.

Eenmaal in Verdun is het tijd voor de boulanger. 2 Chocoladebroodjes en wat water. We gaan de stad in en zetten de fietsen op slot. We bezoeken de “Cathedrale de Notre Dame” en steken een kaarsje aan. Het is een prachtige kerk. Alles vrij toegankelijk en er is niemand. Uitzonderlijke mooi brandgeschilderde ramen, gewelven, een altaar met heel veel marmer en sierlijke rondingen. Prachtige beelden en onder het altaar een kleine kapel met een expositie. 

We lopen door naar “Centre mondiale de la Paix”. Het centrum van de wereldvrede en rechten van de mens.

Er is hier een indrukwekkende foto expositie over een dag in Kiev. 8 maart 2022. L’histoire, se répètte……….

Nog even naar de E. Le Clerc. Hypermarché. Daar vinden we een assortiment en prijzen die beter aansluiten bij ons. De caissière praat Engels met me. Hoe kan ze dat nou weten na mijn accentloze begroeting met “Bonjour”? Zou het toch mij toeristen korte broek zijn geweest?

Verdun heeft een enorme indruk gemaakt vandaag. Morgen bezoeken we de Citadel. Een logistiek bolwerk in de Grote Oorlog. Nu een museum. 

Dan blijft de hond in de bus.

We hebben ongetwijfeld veel plekken gemist maar we hebben ongelofelijk veel gezien in 1 dag.

Het was de hele dag bewolkt met een graad op 19. We hebben 30 kilometer heuvel op, heuvel af getrapt. We eten in de brasserie op de camping. 

Wat een dag.

Le grand Est

Vanaf de camping gaat het links direct redelijk steil omhoog. De navi staat op “vermijd tolwegen” dus we rijden door de Eifel naar Luxemburg. Net voordat we Belgie binnen rijden slaan we linksaf en vertoeven we nog een tijdje in de Pruus. Door dorpjes met vakwerkhuizen en her en der een skilift. In de laatste jaren van hun bestaan.

Dan over de grens naar Luxemburg. Bij de stad Luxemburg is het druk op de autobahn. Uiteindelijk toch via Belgie en dan rijden we Frankrijk binnen. Door dorpjes, langs gele koolzaad velden. Een boulangerie aan de linkerkant. Hotel de Ville in het stadscentrum bij het parkje. Frankrijk. Lang geleden. Goed om hier te zijn. Die onvermijdelijke mediterrane sfeer. Ook hier in het noorden al. De zon schijnt hard. Als we bij een parkeerplaats tussen de camions de hond er even uitlaten voelen we de zomer. Het is ruim 25 graden. De rogge en de tarwe staan al ruim een halve meter hoog met hun halmen te zwaaien. Groen als gras. 

Dan komt Verdun in zicht. Boodschappen bij de hypermarché Cora. Daar schrikken we wel even van de prijzen. De verswaren zijn erg duur. De normale koeling is wel te doen. We kopen wat flesjes wijn en andere versnaperingen en dan zoeken we de camping op.

Onderweg heb ik mijn beste Frans al een beetje geoefend. Voor straks. Bij de receptie.

We begroeten elkaar met een hartelijk”Bonjour”. What’s your name? Vraag de man in zijn beste Engels. Ik zeg in het Frans dat ik heb gereserveerd onder de naam Reefman. Als ie even later in gebroken Nederlands uitlegt over de winkel, de slagbomen en de broodjes in de ochtend geef ik het op. Engels en Nederlands. Ik tref de enige Fransoos die over de grens praat. Morgenvroeg liggen er een baguette en deux croissants voor ons klaar. Jawel.

We zijn in het gebied waar in 1914-1918 Le Grande Guerre is uitgevochten. De grote oorlog. Bij ons bekent als de Eerste Wereldoorlog. Met ontelbaar veel slachtoffers aan beide zijden. In Verdun gaan we op zoek naar de overblijfselen en herinneringen hieraan. Onontkoombaar. Op de weg hiernaartoe zien we al de verschillende kerkhoven met kruizen. strak in het gelid. De Duitse van hout, de Franse en geallieerden in wit marmer.

We staan bij het meertje. Als de hond eruit is geweest, de luifel is uitgedraaid en de stoeltjes zijn uitgeklapt, maken we een flesje wijn open en eten we stokbrood. Zoals we het bedoeld hebben. Zoals we er al lang naar uit hebben gekeken. Frankrijk. In de zon.

Platissbach

De motorclub is aan het inpakken. Voor de laatste keer wordt de kickstarter soms succesvol, soms minder succesvol gebruikt. Er lekt wat olie, er wordt wat gevloekt. Het gereedschap rolt over de straat maar uiteindelijk zijn ze allemaal op pad. Er daalt een weldadige rust over de camping.

De zon staat hoog aan de hemel. De Eisvogelrundwanderweg. Na het ontbijt trekken we de schoenen aan en vertrekken we. De zon op de bolletjes. Door de bossen. De brem staat in bloei. Paardebloemen in overvloed, gelijk naast de boterbloemen. Wat wilde orchideeën in de berm. Het is hier prachtig. 

We lopen langs de Platissbach waar volgens de borden veel Ijsvogels leven en broeden. We zien er geen.

Als het pad steil omhoog gaat vervloek ik de zon en de warmte. Klimmen, niet zo mijn ding.

Rond 1 uur eten we een broodje en drinken we water. Helemaal naar de kloten komen we aan op de camping. Enkels, knieën, heupen. Alles doet pijn. Pippi drinkt water en verdwijnt dan voor een paar uur in de bus. Wij verblijven in de schaduw. Eten pasta in de avond en na de alcoholvrije versnaperingen is daar een glaasje aperol-spritz.

Dit was een hele mooie wandeling in een hele gevarieerde omgeving. De Eifel doet echt wel zijn best om Sauerland van de troon te stoten.

Morgen richting Verdun. La douce France. Lang geleden.

Eifel

De mannen van de BSA-club zijn vroeg wakker. De eersten vertrekken rond half 9 al van de camping. Richting de Nürburgring. Anderen trekken het gereedschap uit de tent. Zul je net zien, ben je op een rondrit door de Eiffel, gaat je 80 jaar oude motor niet aan.

Mooie subcultuur is het. Leren broeken, leren tassen, sjaaltjes, rare helmen, tentjes, praatjes, bier, en die onvermijdelijke grijze snor onder de neus. Zijn wel helden hej! Toen wij in de behaaglijke camperbus zaten, zaten zij om 12 uur nog aan lange tafels onder de donkere Eifelhemel bij een graad of tien. Het bier was in ieder geval koud.

Renate gaat een eind met de hond rond. Ik pak de ochtendlijke busroutine op. Tabletten, opruimen, aankleden en dan broodjes halen. Waterkoker aan. Broodjes snijden. Ontbijt.

We pakken de rugzakken in en gaan ongeveer 10 kilometer te voet rond via Hellenthal, de Oleftalsperre en het bos. Om half 3 zijn we weer bij de bus. Pippi slaapt tot ruim 5 uur. Ik haal nog even wat alcoholvrij bier bij de Aldi en dan schuiven we aan. Speklappen met aardappelpannenkoeken en salade.  

Heerlijke dag. Pijn in de beentjes.

Tinus

We komen een beetje vreemd de camping op. Via de achterdeur eigenlijk. In plaats van de navi te volgen vraag ik aan een dorpsbewoner de ingang van de camping. Hij stuurt ons die kant op. Er is straks een wielerwedstrijd die langs de camping komt en dan is alles dicht. Hij maant me tot opschieten. Hij vindt het spannend

Politieauto’s, brandweer, verkeersregelaars. Het is een drukte van belang. De koers komt eraan. Spannend.

Inmiddels zijn we de camping dus opgereden en ik vraag waar de receptie is aan een andere kampeerder. Op dat moment komt zijn zoontje van, ik denk, 2,5 jaar op zijn loopfietsje aangezeild. Bergafwaarts. Bremsen!, roept papa maar verder gebeurt er niks. Hij gaat steeds harder, slingert en ik zie de angst in zijn oogjes. Als ie mij passeert grijp ik hem bij de arm en bij de fiets. Pfoeh, ik schrok harder dan de rest maar het mannetje zit even later weer veilig op het zadel.

We melden ons aan en zoeken onze plek op.

Voor ons staat een gezin met 3 kinderen. We kijken tegen de witte zijkant van hun caravan aan. Achter ons staan ongeveer 25 tentjes van een motorclub. Allemaal Nederlanders op een oude BSA. Tinus is er ook vast bij. Ik krijg dat liedje nu al niet meer uit m’n hoofd, bedankt jongens!

De dag begon bij Obelink in Winterswijk. We worden ontvangen door een compleet regiment aan verkeersregelaars. We zetten onze bus tussen de campers die er al staan. In de winkel is het al druk. We doen de geplande aankopen en gaan dan weg hier. 

De zijwand voor de luifel moet wachten. Ik had alles keurig voorbereid, echter de uitval van de luifel heb ik niet gemeten. Dat gegeven blijkt bij aanschaf van een wandje vrij essentieel te zijn.

Er staan inmiddels ver over de 100 campers en een dikke file voor de parkeerplaats. Het kampeerseizoen is begonnen en vandaag heeft iedereen lekker vrij. Wat een chaos.

Via de 31 naar de 3 richting Köln. Dan over de 1 richting Trier en voor we het weten zijn we in Hellenthal. Klein beetje file gehad maar net voordat hier de koers begint rijden we de camping op.

Overigens een super vriendelijke ontvangst hier. De broers zitten nu 2,5 jaar op deze camping en zijn druk aan het investeren, renoveren en opknappen. In de wifi, in de toiletgebouwen, in de speeltuintjes. Mooie ligging, mooi dorpje, mooie camping. Op het gedeelte met de vaste gasten zie nog een glimp van hoe het hier vroeger was. Caravans aaneen gebouwd, afdakjes, vervallen schuurtjes, wapperende vlaggen van de plaatselijke voetbalclubs en wat vervallen tuinbeelden.

We doen even boodschappen op de fiets, bestellen broodjes voor het ontbijt en dan eten we kip met aardappels en salade.

We gaan nog lekker een uur het bos in. Bambi begroet ons vanaf een veilige afstand om vervolgens weer het bos in te duiken, de bermen staan in bloei en de zon schuift nog net niet achter de glooiende heuvels met vakwerkhuizen en boerderijen.

De zon gaat onder en de wind gaat liggen. 

De mannen van de BSA-club zingen luidkeels Annabel. En dat het zonder haar niets wordt.